Αποκλ. Made in Greece τα Bijoux Bizarres & ο Πάνος Καρδάσης: «Αλλόκοτα» κοσμήματα για εκλεπτυσμένα γούστα & ένα lucky charm για το 2019 με νόημα

«Να φτιάχνω κοσμήματα που απαντούν σε συγκεκριμένες ανάγκες συγκεκριμένων κοινών, χωρίς όμως να συμβιβάζομαι σε επίπεδο προσωπικής έκφρασης και δημιουργίας»… Mέσα σε αυτές τις λέξεις συνοψίζεται το όραμα ένος δημιουργικού και «ψαγμένου» καλλιτέχνη κοσμημάτων, που ακούν στο όνομα ”Bijoux Bizarres”.

Είναι κάπως ιδιόρρυθμα, ίσως και λίγο «αλλόκοτα», όμως αυτή τη φιλοσοφία ο κ. Πάνος Καρδάσης δεν την απαρνιέται για τίποτα. Πιστός στα θέλω του και στο καλλιτεχνικό του γούστο σχεδιάζει κοσμήματα απο ασήμι και συμπληρωματικά υλικά που εκφράζουν πρώτα τον ίδιο και αφήνουν ένα δικό του προσωπικό statement στην αγορά. Ίσως γι’ αυτό και να μην αποτελούν τα πιο «εμπορικά κομμάτια» από την άποψη ότι δεν είναι αρκετά μοντέρνα για να πουληθούν σε μια trendy fashion boutique των ημερών μας, όμως είναι αδιαμφισβήτα εκλεπτυσμένα έργα τέχνης.

Διδαγμένος από την κυρία Lila De Chaves, στα εργαστήρια του Μουσείου Μπενάκη, χρησιμοποιεί τη σπάνια τεχνική της σφυρηλάτησης σε πίσσα και δημιουργεί συλλογές που κρύβουν μία ιδιαίτερη ιστορία με ελληνικές προσλαμβάνουσες. Στην κορυφή κάθε δημιουργίας είναι τα περίφημα γούρια του. Το “lucky charm” του 2019 απεικονίζει δύο ευτελή υλικά, μια βελόνα και μια κλωστή, για να περάσει ένα πολύτιμο μήνυμα, την σημασία της αναγνώρισης των πραγματικών αναγκών μας προτού αρχίσουμε να ξοδεύουμε το “νήμα” της ζωής μας…

Τα κοσμήματα που κατασκευάζει διατίθενται στο Μουσείο Μπενάκη, στο Ίδρυμα Θεοχαράκη, στον Ελληνικο Κόσμο του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού και σε επιλεγμένα σημεία στην Αθήνα και σε τουριστικούς προορισμούς.

Ο κ. Καρδάσης έδωσε στο MadeinGreece.news μία μοναδική συνέντευξη.

Τα βασικότερα σημεία:

• Αποφάσισα ότι όλα αυτά τα ‘σκαλίσματα’ της μνήμης είναι κοσμήματα, ή θα μπορούσαν να είναι κοσμήματα
• Χρησιμοποιώ ‘φόρμες’ για να πω μια ιστορία, και αυτή είναι η βασική μου προτεραιότητα. Έτσι προκύπτουν και δημιουργίες που μπορεί να είναι αντιπαθητικές μέχρι κάποιος να εντρυφήσει σ’ αυτές
• Αυτό κάνει τα κοσμήματά μου ‘bizarres’. Και σε μια νότα υπερβολής, ‘too bizarres for the ordinary’, δηλαδή πολύ στριφνά για ένα συνηθισμένο μυαλό
• τα κοσμήματά μου έχουν σίγουρα έντονο το στοιχείο της ελληνικότητας, γιατί οι προσλαμβάνουσές μου είναι σε μεγάλο βαθμό ελληνικές, παρότι έχω ζήσει αρκετά και στο εξωτερικό
• Το φετινό ‘lucky charm’ μιλάει για προτεραιότητες. Απεικονίζει δύο ευτελή στοιχεία ή υλικά, μια βελόνα και μια κλωστή
• Όλα τα κοσμήματα bijoux bizarres είναι φτιαγμένα από ασήμι, είτε επιχρυσωμένο, είτε επιπλατινωμένο
  εφαρμόζω πολύ την τεχνικής της σφυριλάτησης σε πίσα, που διδάχτηκα πριν από πολλά χρόνια από την κυρία Lila de Chaves στα εργαστήρια του Μουσείου Μπενάκη
• Θα ήταν πολύ ωραίο να έχω χρόνο μόνο να σκέφτομαι, να σχεδιάζω και να πειραματίζομαι με τα υλικά μου.
• Προσπαθώ πολύ να βρω το κοινό που χρειάζεται να ακούσει το story μου και χαίρομαι πολύ να φτιάχνω πράγματα που απαντάει στις ανάγκες του

Ποιο είναι το story/το αφήγημα γύρω από τη δημιουργία της «Bijoux Bizarres»; Πότε και πως ξεκίνησε η ιστορία της; Ποια η ιδέα, η στόχευση και τα στάδια ανάπτυξής της;

Από το 1997 δουλεύω full-time ως project manager και management consultant. Η δουλειά αυτή με ευχαριστεί πολύ – έχει πολυπλοκότητα και real-life εφαρμογές και για κανένα λόγο δεν θα τη χαρακτήριζα βαρετή και ασήμαντη. Αλλά όλα αυτά τα χρόνια, όσο μελετάω και δουλεύω τα ‘projects’ μου, το χέρι μου πάει αλλού. Μουτζουρώνω συνέχεια, σχεδιάζω φόρμες χωρίς να το πολυσκέφτομαι, βγάζω εικόνες στο χαρτί αυθόρμητα. Κάποια στιγμή αποφάσισα ότι όλα αυτά τα ‘σκαλίσματα’ της μνήμης είναι κοσμήματα, ή θα μπορούσαν να είναι κοσμήματα. Και έτσι άρχισα να οργανώνω, αρχικά τον πειραματισμό με υλικά και τεχνικές, κατόπιν τις συνεργασίες και την παραγωγή μου, και τέλος την προώθηση στην αγορά των δικών μου κοσμημάτων.

Bijoux Bizarres… ή αλλιώς «Ασυνήθιστα Κοσμήματα». Πως προέκυψε το συγκεκριμένο όνομα και τι εκφράζει;

Δουλεύω με αυτό το ‘brand name’ εδώ και πολλά χρόνια, από τότε που δεν πολυ-ήθελα να μπερδεύεται το όνομα μου με τα κοσμήματα, γιατί εν τέλει το corporate story δεν είναι τόσο σημαντικό όσο οι ίδιες οι δημιουργίες. Στη συνέχεια με προβλημάτισε πολύ και θέλησα να το αλλάξω για τρεις λόγους: γιατί έχει δύσκολη ορθογραφία, γιατί τα κοσμήματα είναι πιο ελληνικά απ΄ότι ‘γαλλικά’ και fashion-orientated και γιατί η λέξη ‘bizarres’ έχει αρνητικό connotation. Δεν σημαίνει ακριβώς ‘ασυνήθιστα’ αλλά μάλλον ‘αλλόκοτα’. Όσο όμως το σκεφτόμουν, συνειδητοποίησα ότι η λέξη αυτή με εκφράζει, γι’ αυτό άλλωστε την είχα επιλέξει in the first place. Για κάθε συλλογή έχω ένα concept και χτίζω πάνω σ’ ένα μήνυμα. Χρησιμοποιώ ‘φόρμες’ για να πω μια ιστορία, και αυτή είναι η βασική μου προτεραιότητα. Έτσι προκύπτουν και δημιουργίες που μπορεί να είναι αντιπαθητικές μέχρι κάποιος να εντρυφήσει σ’ αυτές. Οπότε είτε θα τις ενστερνιστεί και θα τις λατρέψει, ή θα τις απορρίψει. Αυτό κάνει τα κοσμήματά μου ‘bizarres’. Και σε μια νότα υπερβολής, ‘too bizarres for the ordinary’, δηλαδή πολύ στριφνά για ένα συνηθισμένο μυαλό.

Περιγράψτε μας τις δημιουργίες σας; Τι είναι αυτό που τις χαρακτηρίζει;

Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια ολόκληρη ‘φιλολογία’ περί ‘νέου ελληνικού design’. Δεν την πολυσυμπαθώ αυτή τη συζήτηση, έχει μια μιζέρια μέσα της για τον Έλληνα που ξαναγεννιέται από τις στάχτες του. Πολύ ξεπερασμένα όλα αυτά νομίζω. Αλλά από την άλλη, τα κοσμήματά μου έχουν σίγουρα έντονο το στοιχείο της ελληνικότητας, γιατί οι προσλαμβάνουσές μου είναι σε μεγάλο βαθμό ελληνικές, παρότι έχω ζήσει αρκετά και στο εξωτερικό. Επισκέπτομαι τα ελληνικά μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους, βλέπω ελληνικά στοιχεία στους δρόμους απ’ όπου περνάω, μέσα στο σπίτι μου, στην εφημερίδα που θα ανοίξω, στη συσκευασία ενός τοματοπελτέ, στο περιτύλιγμα ενός σαπουνιού. Δεν κάνω κάποια προσπάθεια γι’ αυτή την ελληνικότητα, είμαι εγώ. Απλά δεν τη σνομπάρω. Από την άλλη, δεν το πολυκάνω θέμα – προτιμώ να λέω ότι η δουλειά μου έχει ‘μεσογειακότητα’. Είναι πολύ δύσκολο να ξεχωρίσεις αν μια επιρροή είναι ελληνική ή βυζαντική ή ρωμαϊκή ή κάτι άλλο από τη μεγάλη γειτονιά μας. Μου αρέσουν πολύ οι βυζαντικές και οι χριστιανικές φόρμες. Είναι αυτό ελληνικότητα; Μεγάλος περίπατος σε χωράφια που δεν έχω ‘σπουδάσει’.

Σχεδιάζετε και ξεχωριστά γούρια… Για τη νέα χρονιά, το 2019, τι μας έχετε ετοιμάσει;

Σχεδιάζω ‘κυρίως’ γούρια. Γι’ αυτό και το www.bijouxbizarres.com είναι χτισμένο γύρω από αυτά – μια συλλογή κοσμημάτων ανά γούρι. Το φετινό ‘lucky charm’ μιλάει για προτεραιότητες. Απεικονίζει δύο ευτελή στοιχεία ή υλικά, μια βελόνα και μια κλωστή. Δυο πράγματα στα οποία όλοι έχουμε πρόσβαση εν τέλει. Αλλά δεν τα χρησιμοποιούμε όλοι με τον ίδιο τρόπο. Άλλος έχει ανάγκη την ασφάλεια και τη ζεστασιά και τα χρησιμοποιεί για να φτιάξει ένα ρούχο ή μια κουβέρτα και να σκεπάσει το σώμα του. Άλλος χρειάζεται την εκφραση και φτιάχνει ένα κέντημα, ένα έργο τέχνης. Και κάποιος άλλος που αιμοραγεί τα χρειάζεται για να κλείσει την πληγή του. Καλύτερα να ξέρουμε την ανάγκη ‘προτεραιότητας’ προτού αρχίσουμε να ξοδεύουμε την κλωστή. Αυτό λέω φέτος.

Τι υλικά προτιμάτε να χρησιμοποιείτε και γιατί;

Όλα τα κοσμήματα bijoux bizarres είναι φτιαγμένα από ασήμι, είτε επιχρυσωμένο, είτε επιπλατινωμένο. Δεν χρησιμοποιώ πολλές πέτρες, σπάνια θα βάλω για παράδειγμα μαργαριτάρια ή κάποιο διαμάντι παλαιάς κοπής. Σε μία μόνο συλλογή χρησιμοποίησα αλυσίδες από λευκό ορείχαλκο γιατί ήθελα να προσεγγίσω τα κοσμήματα της παραδοσιακής ελληνικής φορεσιάς, τα γαμήλια κοσμήματα, όπου υπήρχε ορείχαλκος μαζί με το ασήμι και με πολύ λίγο χρυσάφι. Πέρα από τα υλικά, εφαρμόζω πολύ την τεχνική της σφυριλάτησης σε πίσα, που διδάχτηκα πριν από πολλά χρόνια από την κυρία Lila de Chaves στα εργαστήρια του Μουσείου Μπενάκη. Συνήθως φτιάχνω με τα χέρια μου το βασικό μοτίφ της κάθε συλλογής, στον πάγκο μου με τα δικά μου εργαλεία. Εννοείται ότι στα επόμενα στάδια της παραγωγής μπαίνουν διάφοροι άνθρωποι με μεγάλη τεχνογνωσία στο αντικείμενό τους. Δουλεύουμε πολύ μαζί, συζητάμε, πειραματιζόμαστε και κάνουμε αλλαγές στο αρχικό σχέδιο μέχρι να φτάσουμε σε κάτι που μας ικανοποιεί αισθητικά, αλλά είναι και πρακτικό γι’ αυτόν που θα το φορέσει. Υπάρχει ένα ολόκληρο στάδιο που εγώ το ονομάζω ‘jewelry engineering’, μεταξύ του εικαστικού σχεδιασμού και της υλοποίησης. Τίποτα δεν είναι αυτονόητο όταν κάνουμε copies, ακόμα κι αν μιλάμε για limited copies, όπως στην περίπτωσή μας.

Ποια ήταν τα δύσκολα βήματα που συναντήσατε στην πορεία σας μέχρι τώρα;

Νομίζω ότι είμαι ένας συνηθισμένος άνθρωπος, άρα και επαγγελματίας, και αντιμετωπίζω τα ίδια θέματα που αντιμετωπίζουν όλοι στο χώρο. Θα ήταν πολύ ωραίο να έχω χρόνο μόνο να σκέφτομαι, να σχεδιάζω και να πειραματίζομαι με τα υλικά μου. Αυτές οι τρεις δραστηριότητες μπαίνουν όμορφα κάτω από την ομπρέλα ‘δημιουργία κοσμήματος’. Αλλά η αγορά είναι τέτοια που εγώ ο ίδιος πρέπει να βγω έξω να ‘πουλήσω’. Να οργανώνω τη δουλειά σε συλλογές και να την ‘σερβίρω’ όταν η πελατεία είναι έτοιμη να αγοράσει. Να κάνω καμπάνιες. Να είμαι δραστήριος στα social media. Δεν ξέρω πόση σχέση έχουν αυτά με το κόσμημα. Μάλλον ξέρω: δεν έχουν σχέση με το κόσμημα για κάποιον που δουλεύει με μικρή ομάδα ή μόνος του. Αλλά όπως είπα, το ίδιο αντιμετωπίζουν όλοι οι επαγγελματίες του χώρου, ακόμα και τα αρκετά μεγάλα ονόματα με πολύ σημαντικότερο αποτύπωμα από το δικό μου.

Που ονειρεύεστε να φτάσει στο μέλλον το δημιούργημά σας; Πώς θα προχωρήσετε και θα εξελίξετε όσες προσπάθειες έχουν γίνει μέχρι τώρα;

Κοιμάμαι πιο ήσυχος όταν έχω ξεκαθαρίσει τις προτεραιότητές μου, γενικότερα αλλά και ειδικά σε σχέση με τα bijoux bizarres. Την κάνω συνέχεια αυτή την άσκηση ‘προτεραιοποίησης’. Νομίζω ότι θέλω το εξής λοιπόν: να φτιάχνω κοσμήματα που απαντούν σε συγκεκριμένες ανάγκες συγκεκριμένων κοινών, χωρίς όμως να συμβιβάζομαι σε επίπεδο προσωπικής έκφρασης και δημιουργίας. Για παράδειγμα, είχα στο παρελθόν μια συνεργασία, στο πλαίσιο της οποίας όλες οι συζητήσεις κατέληγαν στο ίδιο συμπέρασμα: ‘Αυτά τα κοσμήματα δεν είναι αρκετά μοντέρνα για να πουληθούν σε μια trendy fashion boutique. Επίσης είναι και ακριβά. Πρέπει να κάνουμε πιο μικρά πράγματα, πιο ευτελή, πιο φιλικά για τις νέες κοπέλες, για τα περιοδικά, για τα blogs, για το styling’. Σήμερα λέω ξεκάθαρα ότι δεν με ενδιαφέρει καθόλου αυτή η αγορά, ή αυτό το κοινό. Τα κοσμήματα είναι αυτά που είναι, και θα αλλάξουν όταν θα θέλω να πω εγώ μια άλλη ιστορία. Προσπαθώ πολύ να βρω το κοινό που χρειάζεται να ακούσει το story μου και χαίρομαι πολύ να φτιάχνω πράγματα που απαντάει στις ανάγκες του. Για παράδειγμα, εκτιμώ πολύ το prime τουριστικό κοινό. Αλλά ως εκεί. Δεν σκοπεύω να γίνω κάποιος άλλος για να πουλήσω περισσότερο.

Που μπορούμε να βρούμε τις δημιουργίες σας;

Διαφορετικές συλλογές σε διαφορετικά σημεία πώλησης. Συνεργάζομαι εδώ και χρόνια με το Μουσείο Μπενάκη, με δύο συλλογές τα κέρδη από την πώληση των οποίων στηρίζουν το έργο της ΕΣΤΙΑΣ (www.eseepa.gr). Έχω επίσης κοσμήματα στο Ίδρυμα Θεοχαράκη στην οδό Βασιλίσσης Σοφίας και στον Ελληνικο Κόσμο του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού, στην Πειραιώς. Στον Ιανό, στο Golden Hall, και σε διάφορα ωραία σημεία πώλησης στη Μύκονο, τη Σαντορίνη, το Ναύπλιο, τη Ρόδο, την Κρήτη. Χαίρομαι επίσης να συνεργάζομαι με ομάδες όπως το A JEWEL MADE IN GREECE με το οποίο πέρυσι πήγαμε στο Museum of Art and Design της Νέας Υόρκης. Και πριν λίγες μέρες με την ομάδα του ART FAIR του Μουσείου Κοσμήματος Ηλία Λαλαούνη.

Το γούρι «2019 Silk Threads» διατίθεται στο Ίδρυμα Βασίλη & Μαρίνας Θεοχαράκη (Βασιλίσσης Σοφίας 9, Κολωνάκι), στον ΙΑΝΟ (Golder Hall, Μαρούσι) και στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού (Πειραιώς 254, Ταύρος).

WHO IS WHO

Πάνος Καρδάσης
Γεννήθηκα στην Αθήνα το 1974 και σπούδασα Πληροφορική στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο και Knowledge Management στο University of Manchester απ΄όπου πήρα το διδακτορικό μου το 2001. Αν και το σχέδιο ήταν πάντα για μένα βασικός τρόπος έκφρασης και αποσυμπίεσης, αρκετά αργότερα συνειδητοποίησα ότι το κόσμημα εντυπώνεται στο μυαλό μου περισσότερο από κάθε άλλη εικαστική δημιουργία συνδέοντας πρόσωπα, στιγμές και συναισθήματα. Με αυτό το δεδομένο, μελέτησα το ελληνικό κόσμημα και παρακολούθησα τα εργαστήρια παραδοσιακής κοσμηματοποιίας της κας Lila De Chaves, εστιάζοντας στη σπάνια τεχνική της σφυριλάτησης σε πίσα που χρησιμοποιώ σχεδόν πάντα για την κατασκευή των μοντέλων μου.

Τα τελευταία χρόνια, σχεδιάζω κοσμήματα που συνδυάζουν στοιχεία της μεσογειακής παράδοσης με σύγχρονες φόρμες, ενώ όλες μου οι συλλογές κινούνται γύρω από την θεματική των προσωπικών μου προβληματισμών: τη μνήμη των πραγμάτων, την αντίφαση μέσα μας, τον φόβο του αποχαιρετισμού, την αξία του χρόνου. Τα κοσμήματά μου είναι ασημένια με ελάχιστες ημιπολύτιμες πέτρες ή εναλλακτικά υλικά (όπως σταυροβελονιά σε ιταμίν και plexi). Διατίθενται με την επωνυμία ‘bijoux bizarres – too bizarres for the ordinary’ στο Πωλητήριο του Μουσείου Μπενάκη, στο Ίδρυμα Βασίλη & Μαρίνας Θεοχαράκη και στον Ελληνικό Κόσμο του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού.

Παρότι τα κομμάτια που παρουσιάζω στο www.bijouxbizarres.com είναι αποκλειστικά δικά μου σχέδια, για την κατασκευή τους συνεργάζομαι με εξαιρετικούς έμπειρους τεχνίτες της Ελληνικής αγοράς που δημιουργούν περιορισμένα αντίτυπα στο χέρι. Πέρα από τις βασικές συλλογές κοσμημάτων, σχεδιάζω επίσης εταιρικά δώρα και εξειδικευμένα κομμάτια, π.χ. headpieces. Μαζί με την ομάδα A JEWEL MADE IN GREECE η δουλειά μου έχει εκτεθεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο ART Athina και στο Museum of Art & Design της Νέας Υόρκης. Έχω επίσης συνεργαστεί με την ομάδα MONOSPACE στο Λονδίνο και με το ART FAIR του Μουσείου Κοσμήματος Ηλία Λαλαούνη.

Website / Facebook / Instagram